Á síðustu öld og fram á þessa jókst fermetrafjöldi íbúðarhúsnæðis á hvern íbúa þrátt fyrir að á sama tíma hafi fjölskyldustærð minnkað.
Í þessu felst þversögn sem erfitt er að skýra öðruvísi en að nýtnihyggja hafi vikið fyrir neysluhyggju. Húsgögn, hús og lóðir fóru stækkandi og að líkindum hefur þessi eigna- og eyðslubólga haft sitt að segja í aðdraganda síðustu fjármálakreppu sem byrjaði sem kreppa húsnæðislánasjóða í Bandaríkjunum.
Þrátt fyrir afleiðingar kreppunnar á neysluhyggjan enn talsverð ítök. Hún kemur fram í þeirri skoðun að hlutir og húsnæði þurfi að vera stórir til að teljast boðlegir. Nóg framboð er af stórum eignum á húsnæðismarkaðnum en að sama skapi er lítið framboð af litlum eignum. Lögð er áhersla á efnisleg gæði á kostnað áhugamála, frítíma og fjölskyldu.
Sumarið 2014 birtist grein í Kvennablaðinu sem heitir Smáhýsahreyfingin. Ég hvet fólk að lesa hana en þar má sjá dæmi um hvernig fólk hafnar neysluhyggjunni og kýs að lifa smátt. Að eiga val um þetta atriði er mikilvægt því í ljós kemur að því færri hluti sem fólk á því meiri frítíma hefur það.
Það er frelsi fólgið í því að geta valið að verja ekki bestu árum ævinnar í að vinna fyrir vöxtum, verðbótum eða húsaleigu vegna vannýttra rúmmetra í of stórri íbúð. Mín skoðun er sú að 20 milljónir fyrir nýja „litla“ íbúð sé of hátt verð. Stór hluti vandans er sú neysluhyggna hugmynd að 60 fermetrar sé lítið. Ég er samt ekki að segja að verðlagningin sé röng eða ósanngjörn, húsnæðið er m.a. of dýrt af því það er of stórt. Minna ætti að geta verið ódýrara. Þarna spila líka grænu sjónarmiðin inn en umhverfisfótspor húsa ætti að geta minnkað í hlutfalli við stærð.
Ef byggja á minna þá liggur frumkvæðið ekki endilega hjá ríkisvaldinu heldur fremur hjá lánastofnunum, fjárfestum, landeigendum, hönnuðum og sveitarfélögum. Landeigendur eða fjárfestar gætu ákveðið að ráða hönnuði til að deiliskipuleggja vistvæn smáhúsahverfi. Sveitarfélögin geta síðan lagt sitt af mörkum með því að yfirfara og samþykkja skipulagið. Nýlegar hugmyndir sem verið er að skoða á Hellu sýna að þessi þróun er þegar hafin.
Ragnar Geir Brynjólfsson
Höfundur er nefndarmaður B-lista Framsóknar í skipulags- og byggingarnefnd svf. Árborgar.
Pistillinn er óstyttur ásamt neðanmálsgreinum á ragnargeir.blog.is