RARIK mun leggja 24 kV rafstreng í jörð frá Bláfellshálsi norðan við Gullfoss í Árbúðir, Gíslaskála, Kerlingarfjöll og að Hveravöllum. Verkefnið, sem hefur verið nefnt „Orkuskipti á Kili“, var kynnt í dag.
Strengurinn liggur um 58 kílómetra leið að Hveravöllum, að mestu meðfram Kjalvegi, og um 9 km frá Kjalvegi að Kerlingafjöllum, samtals 67 km. Áætlað er að plægja ljósleiðara niður samhliða. Stefnt er að því að hefja lagningu strengsins um mánaðamótin júlí/ágúst í sumar og að verkinu ljúki í haust.
Veiturafmagn í stað olíubrennslu
Strenglagningin kostar um 270 milljónir króna og til viðbótar kemur um 25 milljón króna kostnaður vegna spennistöðva og tengibúnaðar við Brúarhvamm austan Geysis.
Framkvæmdin er fjármögnuð með tengigjöldum þeirra viðskiptavina, sem nú tengjast, og tekjum af áætlaðri framtíðarnotkun og tengigjöldum, ásamt fyrirheitum um framlög úr ríkissjóði og frá sveitarfélögunum Bláskógabyggð, Hrunamannahreppi og Húnavatnshreppi.
Orkuskipti á Kili hafa sannarlega áhrif
Olíuflutningar til hálendismiðstöðva í Kerlingarfjöllum og á Hveravöllum og sjö skálasvæða við Kjalveg gætu senn heyrt sögunni til með lagningu jarðstrengsins. Veiturafmagn leysir af hólmi díselrafstöðvar á svæðinu sem annars hefði þurft að stækka verulega vegna vaxandi umsvifa. Þá nýtist rafmagnið sendum Neyðarlínunnar og endurvarpsstöðvum farsíma. Með ljósleiðara kemur internet í stað örbylgjusambands á Hveravöllum og Ásgarðsfjalli í Kerlingarfjöllum. Það nýtist ekki aðeins til öruggari samskipta í þágu ferðafólks heldur skapar einnig forsendur til að stýra rafhleðslustöðvum á fullkominn hátt. Rafstrengurinn er með flutningsgetu sem í náinni framtíð verður hægt að nýta til þess að setja upp hleðslustöðvar fyrir rafknúna umferð um Kjalveg.
90% olíusparnaður hjá Neyðarlínunni
Neyðarlínan hafði forgöngu að samstarfi við RARIK, Bláskógabyggð og tvö ferðaþjónustufyrirtæki, sem eru með rekstur á Geldingafelli, um lagningu rafstrengs frá Brúarhvammi á Bláfellsháls árið 2017. Rafmagnið knýr meðal annars sendistöð Neyðarlínunnar á Bláfelli. Þórhallur Ólafsson, framkvæmdastjóri, segir að framlenging strengsins upp á Kjöl hafi mikla þýðingu.
„Neyðarlínan tekur þátt í þessu verkefni meðal annars til þess að stuðla að orkuskiptum með notkun innlendra vistvænna orkugjafa í stað brennslu jarðefnaeldsneytis. Náðst hefur að draga meir en 90% úr brennslu olíu á fjarskiptastöðum undanfarin ár, eða sem nemur um 130 þúsund lítrum á ári. Í öðru lagi er tilgangurinn að auka öryggi í rekstri fjarskipta með tengingu við dreifiveitu rafmagns í stað díselrafstöðva. Með því er dregið úr útföllum og möguleikar auknir á því að ná ávallt í 112. Þar með eru viðbragðsaðilar alltaf í sambandi. Í þriðja lagi er um það að ræða að auka öryggi fjarskipta með lagningu ljósleiðara samhliða rafstrengnum. Þá verður hægt að leggja af rekstur á örbylgjum en hann er erfiður á háfjöllum og truflanir tíðar. Auk þess mun fjarskiptaöryggi aukast verulega með tengingu milli Suður- og Norðurlands.“
Strengurinn byltir rekstri skála
Ferðamannastaðirnir Árbúðir, Gíslaskáli, Hveravellir og Kerlingarfjöll munu strax njóta góðs af rafstrengnum. Frá honum má síðar tengja skálasvæðin Hvítárnes, Þverbrekknamúla, Fosslæk, Leppistungur og Svínárnes með lagningu viðbótarstrengja, kjósi eigendur að farið verði í þær framkvæmdir og leggi í þann kostnað sem því fylgir.
„Skála og önnur mannvirki við Kjalveg er þá hægt að kynda árið um kring og enginn þarf lengur að koma að þeim köldum og saggafullum utan mesta hlýindatímans. Þetta skapar alveg nýja möguleika og tækifæri fyrir fólk til að njóta útivistar á hálendinu“, segir Vilborg Guðmundsdóttir frá Myrkholti, sem ásamt Lofti Jónssyni, manni sínum, rekur þrjá skála við Kjalveg undir merkjum Gljásteins ehf. „Það verður bylting að reka þessa staði þegar veiturafmagnið kemur. Húsin fara mjög illa á því að ekki er hægt að hafa hita í skálunum. Þegar fólk kemur í köld húsin þá er reynt að ná hita í þau á stuttum tíma og eru gasofnar kynntir líka. Þá er alltaf hætta á að verði súrefnisskortur í húsinu. Það verður gríðarlegt öryggi að geta fjarlægt allt gas úr skálunum. Það er líka mikil vinna að hafa næga olíu og gas á hverjum stað.“